Als je het over een vijver hebt, denk je al snel aan een bak met duizenden liters inhoud, beplant met grote bossen moerasplanten, een of meer waterlelies en een bevolking van snelle goudwindes, enorme koikarpers of groepen goudvisachtigen.
Niet iedere vijverliefhebber heeft echter de ruimte om een grote vijver aan te leggen. Als je over een relatief kleine tuin beschikt, zul je simpelweg met wat minder wateroppervlak genoegen moeten nemen, omdat een tuin met slechts vijverwater zonder randbeplanting en terrassen eerder storend dan als mooi wordt ervaren. Wie in een flat (tegenwoordig noemen we dat een appartementencomplex) woont, heeft meestal slechts de beschikking over een balkon om de tuinstoelen en wat potplanten neer te zetten. Daar past onmogelijk een flinke vijver bij.
Voor wie het nog niet wist: een vijver hoeft niet zo groot te zijn. Gelukkig zijn er mogelijkheden te over om met een beperkte ruimte toch plezier aan een kleine waterpartij te beleven. De simpelste manier is een klein vogelbad in de vorm van bijvoorbeeld een schelp. Een dergelijk vogelbad wordt vanwege de lage waterstand door vele vogels ook nog gebruikt als drinkplaats. Nadelen van deze vogelbadjes zijn dat ze vanwege het stilstaande water snel bealgen en dat er met grote regelmaat moet worden bijgevuld. Bovendien zijn deze badjes te klein om er visjes en plantjes in te houden. Wie wel van stromend water houdt, maar niet van bealgd water, kan er ook nog voor kiezen om een waterelement in de tuin te plaatsen. Zo’n waterelement in de vorm van bijvoorbeeld een zuil of bol wordt op een ingegraven waterbak met een rooster geplaatst, waarna een opvoerpomp in de waterbak het water omhoog stuwt. Het water dat van het element afstroomt, komt automatisch terug in de waterbak. Ter camouflage van het rooster onder het waterelement kan worden gekozen voor keien.
Ook een teiltje kan als vijver dienenEen snelle en relatief goedkope manier om een kleine, maar complete vijver voor een kleine tuin of balkon in te richten is met behulp van een speciekuip. Deze stevige kunststofkuipen hebben een inhoud van 65 liter, wat net genoeg is om er redelijk succesvol wat zuurstofplanten, een kleinblijvende waterlelie en enkele kleine visjes (bijvoorbeeld goudelritsen of stekelbaarsjes) in te kunnen houden. Ook in dit geval zult u kunnen rekenen op drinkende vogels en bezoek van allerlei insecten die het vijvertje gebruiken om hun eieren af te zetten. Het lelijke zwarte kunststof van de kuip kunt u camoufleren met behulp van een fraaie houten of stenen ombouw of eenvoudigweg door de kuip in te graven.
U zult echter relatief veel zorg aan zo’n minivijvertje moeten besteden; goed groeiende planten zullen andere snel verdringen en tegelijkertijd zorgen voor een overvol en dus aantrekkelijk geheel. Vanwege het kleine watervolume en de geringe diepte zal een kuip onder invloed van zonlicht snel opwarmen, wat vervelende algvorming bevordert.
Voor de aanwezige dieren kan water met een te hoge temperatuur dodelijk zijn: langdurige temperaturen van meer dan 26 graden Celcius worden niet verdragen. Het is dus aan te raden om in ieder geval een deel van de dag voor schaduw te zorgen. Verzorg deze schaduw het liefst niet in de vorm van een boom of struik naast het vijvertje, omdat in de herfst het afgevallen blad grote negatieve gevolgen kan hebben voor de waterkwaliteit. Het is beter om het huis of de erfafscheiding voor de noodzakelijke beschutting te laten zorgen. Ten slotte geldt voor vijvers hetzelfde als voor aquaria: hoe kleiner de bak, hoe onstabieler het biologisch milieu.
U kunt een minivijver ook in de vorm van bijvoorbeeld een halve regenton of oude wasteil plaatsen. Er is keuze te over.
Watervalletje als bewegend elementWie zich geen zorgen wenst te maken over het biologische evenwicht in de minivijver, kan er ook voor kiezen om hierin slechts moerasplanten te houden. In dat geval wordt de bak tot ongeveer 5 tot 8 centimeter onder de rand gevuld met een mengsel van vijveraarde, zand en grind in een verhouding van 2:2:1. Het grind zorgt ervoor, dat het mengsel luchtig blijft en er geen zuurstofloze plekken in de kuip ontstaan. De bovenste centimeters van de kuip kunnen worden afgevuld met water, waarna de minivijver kan worden beplant met moerasplanten. Zorg er wel voor, dat slechts langzame groeiers worden toegepast. Lissen en andere woekerende planten zullen al snel andere planten verdringen.
Ten slotte wil ik de voorgevormde vijver noemen. Voorgevormde kunststofvijverbakken zijn er in vele soorten en formaten, zodat ook in een kleine tuin een vijvertje kan worden aangelegd. Een voorgevormde vijver dient in dit geval de voorkeur te krijgen boven een vijvertje van folie, omdat in een kleine folievijver de onvermijdelijke plooien te veel zullen opvallen en bovendien een flink deel van het beschikbare oppervlak in beslag zullen nemen. Een ingegraven vijverbakje met een maximale inhoud van enkele honderden liters water neemt niet veel ruimte in beslag en biedt de gelegenheid om de vijver te beplanten met zowel enkele moerasplanten in de daarvoor bestemde randen, zuurstofplanten als bijvoorbeeld de waterviolier of drijvend fonteinkruid als een miniwaterlelie. Ook kunnen er kleine vijvervisjes in worden gehouden. Wat betreft de verzorging van een dergelijk bakje gelden echter dezelfde voor- en nadelen als een speciekuip.
