Het houden en verzorgen van een aquarium is een schitterende en veelzijdige hobby. Het is op zichzelf al een wonder, dat je tussen vijf glasplaatjes een biotoop kunt creëren waar vissen zich fijn in voelen en waar ze zich, bij de juiste verzorging, vaak ook in voortplanten.
Bovendien kent de veelzijdigheid van het aquarium houden geen grenzen: een kind van acht kan al guppy’s houden. We kennen het gezelschapsaquarium, het speciaalaquarium en zoet of zout water, gekoelde bakken en verwarmde bakken, grote bakken, kleine bakken, veel of weinig hulpmiddelen, zoals bijvoorbeeld bemesting d.m.v. C02 en er zijn mensen, die juist het (op)kweken van planten en vissen het einde vinden. In onze vereniging is er iemand die zich gespecialiseerd heeft in zoetwaterkreeften en -garnalen. Zo is er voor iedereen wel een uitdaging te vinden binnen onze liefhebberij.
mexicanusZelf werd ik al jong met het aquariumvirus besmet. Mijn vader had al in de jaren zestig een flinke bak en ik mocht hem iedere zaterdagmiddag helpen bij het schoonmaken ervan. Ook ging ik al vroeg met hem mee naar de lezingen van aquariumvereniging Ticto, waarvan hij bestuurslid was en later wilde ik net zo’n mooi en groot aquarium hebben als Jan Hoogendoorn, de voorzitter van Ticto. Zo kweek je dus nieuwe aquaristen!
Op een gegeven moment werd mijn aquarium in de huiskamer geplaatst. Daarna ging ik meedoen met de huiskeuringen, wat tot gevolg had dat het niveau van mijn aquarium steeds hoger werd. Nadat ik getrouwd was, kwam er ruimte voor een groter aquarium en werd ik bestuurslid van Ticto. Daarna sloeg het noodlot toe: er werd bij mij een spierziekte geconstateerd, zodat ik een aantal jaren later mijn aquarium al niet meer zelf kon onderhouden. Wat ben je dan blij lid te zijn van een vereniging als Ticto, want een paar aquariumvrienden namen de verzorging van mij over. Toen ik door mijn ziekte naar een aangepaste woning moest verhuizen, ging het grote gezelschapsaquarium de deur uit en werd het tijd voor ‘een aangepast aquarium’.
Omdat ik nu door mijn ziekte de hele dag thuis was, wilde ik de aquariumhobby voor geen goud opgeven. Juist nu had ik behoefte aan de schoonheid van een stukje levende natuur in huis. Wel moest het nieuwe aquarium aan een aantal voorwaarden voldoen: het moest weinig tot geen onderhoud nodig hebben, dus het liefste weinig of geen planten bevatten. Er moesten dieren in komen, die sterk en eenvoudig te verzorgen waren en het moest toch een mooi en aansprekend aquarium worden. Op een dag viel het kwartje: ik zou een grottenaquarium gaan inrichten voor de Mexicaanse blinde holenvis. Deze soort had ik vroeger als kind wel eens in het aquarium van dierentuin Artis gezien en die geheimzinnige vis in zijn spaarzaam verlichte bak had toen veel indruk op mij gemaakt. Gelukkig was er in de oude jaargangen van Het Aquarium voldoende over deze en andere blinde vissen te vinden.
De Mexicaanse blinde holenvis, Astyanax fasciatus mexicanus, komt voor in het grottencomplex La Cueva Chica nabij het stroomgebied van de Rio Tampaan. In 1936 zijn hier een 100-tal vissen gevangen en later ook nagekweekt. In 1952 werd deze vis voor het eerst in ons land ingevoerd. De vis is sterk en weinig kieskeurig zowel wat voedsel als wat watersamenstelling en temperatuur betreft. Dit in tegenstelling tot veel andere blinde soorten, die juist wel weer erg gevoelig zijn voor andere omstandigheden dan die in de biotoop waar ze vandaan komen.
Dit is de reden dat we eigenlijk alleen deze soort in aquaria tegenkomen. Vroeger hadden we ook nog de Congolese blinde barbeel, Caecobarbus geestsi, maar daar heb ik al jaren niets meer over gehoord of gelezen.
Het eerste idee omtrent het inrichten van een aquarium voor deze vissen was het maken van stalactieten en stalagmieten om hiermee een grot te suggereren. Ik heb geprobeerd ze van boetseerklei na te maken en de zo na het bakken ontstane zuilen heb ik met zogenaamde schoolbordenverf zwart gemaakt. De achterwanden in het aquarium heb ik van plaatjes leisteen gemaakt, die ik in verschillende lagen over elkaar plakte, waardoor er een donkere omgeving ontstond. Dit werd door het als bodembedekker toegepaste zwarte grind verder versterkt.
Drie fossiele slakken in de achterwand complimenteren het geheel. Omdat ik bang was, dat door het toepassen van deze materialen een nogal saaie en steriele bak zou ontstaan, moest ik iets verzinnen om dit te ondervangen. Het idee ontstond om dit door middel van de verlichting te doen. Een vriend opperde de mogelijkheid van ‘onderwaterverlichting’ en na een aantal experimenten heb ik nu vier ledlampjes aangebracht, die onder water in de stenen zuilen zijn weggewerkt. Hiermee kan ik een spookachtig onderwaterlandschap creëren, dat de illusie van een grot perfect weergeeft. Ook met de op een dimmer aangesloten gloeilampjes in de lichtkap zijn leuke effecten te bereiken, maar het vreemdste aanzicht ontstaat als de 18 watt ‘black light’ tl-buis wordt aangezet. Hiermee krijg je een helderblauw en erg diffuus licht in de bak, waardoor de achterwand niet meer te zien valt, zodat er in het aquarium een soort oneindige diepte ontstaat. Als laatste heb ik nog de beschikking over een gewone tl-buis om bij het schoonmaken ‘het grottenaquarium’ te verlichten.
Toen het aquarium ingericht was, bracht een bevriende aquariumhandelaar op een avond 13 exemplaren van de blinde holenvis, die vroeger zo mooi Anopthichthys (vis zonder ogen) werd genoemd. Het was een prachtig gezicht om ze in de voor hen nagemaakte biotoop rond te zien zwemmen.
Groot was de volgende morgen mijn verbazing, toen ik het licht aandeed en er nog maar twee in mijn bak zag zwemmen, want de rest was spoorloos verdwenen! Na lang zoeken vond ik de overige 11 stuks onder in mijn motorfilter terug, waarvan het korfje van de aanzuigslang niet goed had vastgezeten met alle gevolgen van dien. Gelukkig hebben de vissen geen nare gevolgen aan dit avontuur overgehouden. Integendeel, ze groeien als kool.
De Mexicaanse blinde holenvissen zwemmen op een eigenaardige, kwispelende manier in het rond om zo hun zijlijnorgaan zo optimaal mogelijk te kunnen benutten. Aangenomen wordt dat de oriëntatie plaatsvindt met behulp van reflecterende stromingen, die worden waargenomen door huidzenuwen en het hieraan aangepaste zijlijnorgaan. Tegen iets opzwemmen of zich stoten doen de vissen zelden, zelfs niet in een voor hen volkomen vreemde omgeving.
Hoewel deze soort ook in een gewone gezelschapsbak kan overleven, is dat met de aanwezigheid van vissen die zich op een andere manier bewegen en visueel op voer azen, geen ideale situatie. Omdat ze in de natuur voorkomen in een omgeving die veel van de vissen eist, is het een sterke vis, die echter slechts spaarzaam gevoederd moet worden. De vissen leven in de natuurlijke habitat voornamelijk van de uitwerpselen van de in de grot in groten getale voorkomende vleermuizensoorten. De blinde holenvis houdt van helder, kalkrijk water van rond de 22 graden Celsius. Ze worden tot 8 centimeter groot en kunnen wel tot 10 jaar oud worden.
Op het moment van schrijven draait de bak bijna 3 jaar en zijn de stenen zuilen en de leistenen achterwand mooi met algen begroeid, zodat het met de steriele aanblik, waarvoor ik bang was, erg meevalt. Na iedere schoonmaakbeurt met het daarbij behorende water verversen vindt er steeds paaigedrag en eiafzetting plaats. Slechts eenmaal was ik er snel genoeg bij om een aantal eieren uit de bak te scheppen, voordat de vissen zich er tegoed aan konden doen. De eitjes kwamen reeds na 2 dagen uit en de doorzichtige larven beschikten gewoon over ogen, waar later echter beenplaatjes overheen groeien. Hoewel het eerst een stap terug leek ten opzichte van het gezelschapsaquarium, ben ik nu zeer tevreden over mijn speciaalaquarium voor de Mexicaanse blinde holenvis.
Ook van andere aquaristen krijg ik veel positieve reacties. Het afgelopen jaar mocht ik bij de huiskeuring van Ticto zelfs de eerste prijs in ontvangst nemen, iets waarop ik nooit had durven hopen.
Het aquarium had ik voor die gelegenheid nog verder opgesierd met een aantal overblijfselen van zoogdieren, zoals ook in La Cueva Chica het geval is.
Natuurlijk had ik bij deze huiskeuring wel een beetje geluk met keurmeester Spiekstra: hij staat in aquariumland al jaren bekend als een groot liefhebber van blinde vissen en ik ben het nu ook!
Categorieën:
Diversen
Auteurs:
Edwin F. Venis
Fotografie:
J.H. Hoogendoorn
