Boorsponzen, zoals de onder meer in de Middellandse Zee voorkomende Cliona celata en Cliona viridis, zijn in staat om gesteenten met behulp van zuren op te lossen. Op deze manier kunnen ze zich langzaam in de gesteenten boren.
Het gedeelte van de spons dat boven het gesteente uitsteekt is te beschouwen als het topje van de ijsberg, omdat het dier met het grootste deel van zijn lichaam in het gesteente woont. Dit proces kan zover gaan, dat de spons het gesteente volledig vernielt en zijn plaats inneemt. Kalksteen is relatief gemakkelijk aantastbaar, maar kwarts is dat niet. Het was tot heden slechts van een paar soorten korstmossen bekend, dat ze in staat zijn kwarts aan te tasten. Giorgio Bavestrello en zijn medeonderzoekers, verbonden aan de universiteit van Genua, hebben nu ontdekt dat de eveneens in de Middellandse Zee voorkomende hoornspons Chondrosia reniformis kleine kwartsdeeltjes in zijn weefsel heeft.
Chondrosia reniformis
Wanneer men dergelijke sponzen in het aquarium houdt samen met kleine korrels materiaal van verschillende grootte, dan worden die korrels na verloop van tijd in het weefsel opgenomen. Wanneer deze korrels, die men ook wel partikels noemt, van kwarts zijn, worden ze niet alleen door de spons opgenomen, maar ook bewerkt. Uit een experiment bleek dat 14 dagen nadat de spons kwartspartikels van 250 tot 450 micrometer had opgenomen, al deze deeltjes 40 micrometer groot waren geworden. Uit opnamen, gemaakt met een rasterelektronenmicroscoop, werd zichtbaar dat de kwartspartikeltjes in het weefsel van de spons allemaal een geëtst oppervlak bezaten.
Cliona celataVoor het bewerken van kwarts gebruikt de spons blijkbaar ascorbinezuur, dat wij als vitamine C kennen. Tijdens een experiment werd ascorbatoxidase, het enzym dat ascorbinezuur oxideert, toegevoegd. Toen bleek dat het vermogen van de spons om kwartsdeeltjes van de voornoemde grootte van 250 tot 450 micrometer te verkleinen tot 40 micrometer, sterk was afgenomen.
Voor meer geïnteresseerden
Taxonomie:
Stam: Poriferea
Klasse: Desmospongiae
Familie: Chondrosiidae
Monotypisch geslacht van hoornsponzen Chondrosia
De hoornsponzen worden ook wel gerekend tot de familie Chondrillidae of Gumminidae (syn.)
Soort: C. reniformis
Familie: Clionidae
Geslacht: Cliona
Soorten: C. celata en C. viridis
