Aquariumplanten kweken

Aquariumplanten kweken is heel gemakkelijk: op de vensterbank, op het balkon, in de tuin. Van alle in de handel verkrijgbare aquariumplanten, zijn slechts 25% echte waterplanten. Dit zijn bv. waterpest-, Aponogeton– en Vallisneria-soorten. Er is dus een groot aantal aquariumplanten, dat ook boven water groeit. Dit artikel gaat over gemakkelijk te kweken stengelvormige aquariumplanten.

Als we het deksel van de doos afhalen is goed te zien dat er jonge planten groeien

Het moeilijkste van aquariumplantenkweek is de temperatuur. Zonder uitzondering zijn al deze planten vochtminnend, dus hebben we een moerasachtige toestand nodig. Dat is heel gemakkelijk te maken in een kasje. In tuincentra en warenhuizen worden, vooral in het voorjaar, kleine kasjes (minikasjes) aangeboden. Maar u kunt zoiets ook zeer gemakkelijk zelf maken van bv. een huishoudemmer of afwasteiltje. In de voedingsbodem steken we enkele stokjes, iets langer dan breinaalden, die dienen als drager van het licht doorlatende dak. Voor het dak gebruik ik het liefst plastic, een transparante zak is bv. goed bruikbaar. In het voorbeeld dat u op verschillende foto’s ziet, heb ik een tempexdoos gebruikt, waarin een typemachine voor transport heeft gezeten. Het plafond van het deksel heb ik er uitgesneden voor de verlichting. Als voedingsbodem voor de aquariumplanten gebruik ik gewoon potgrond.
Maar, let op, nooit potgrond in uw aquarium gebruiken!

Ludwigia repens (rechts) en Lobelia cardinalis (links) zijn duidelijk de snelste groeiers.

Lobelia cardinalis groeit rechtop en begint wat rood te verkleuren in het kopje.

We hebben het over kweken, dus we moeten kweekmateriaal hebben. Bij voorkeur gebruiken we planten uit het aquarium. Zelfs planten die onder de alg zitten zijn uitstekend geschikt voor dit doel. Gaan we speciaal hiervoor planten kopen, dan moet u wel weten hoe de planten van die soort zich in uw aquarium ‘gedragen’.
Met uitzondering van Hygrophila difformis (de vaantjesplant) worden alle aquariumplanten uit de groep stevige stengelplanten in kwekerijen boven water vermeerderd. De meeste boven water gekweekte planten hebben een ander uiterlijk van bladvorm en kleur dan de onder water groeiende planten. Stel, u wilt een rood of bruin gekleurde plant gaan kweken en u koopt dan Lobelia cardinalis voor dit doel, dan kunt u teleurgesteld raken, omdat Lobelia in het aquarium groen kleurt.
Andersom kan ook, bv. Ludwigia arcuata kleurt boven water groen met 5 x 15 mm grote bladeren en onder water heeft ze mooie, cognackleurige bladeren, die iets smaller en 4 cm lang zijn.
De groei boven water is minstens dubbel zo snel als de groei onder water. Dat is juist één van de redenen dat haast alle in de handel verkrijgbare stengelvormende planten boven water worden gekweekt (geen last van alg is een tweede reden). De meeste van deze planten groeien van stekje tot verkoopbare afmetingen binnen 6 weken.
Ik schreef het al: het moeilijkste is de temperatuur. Zet u uw kweekbakje in de winter in de vensterbank en de thermostaat ‘s nachts laag, dan zal de temperatuur in de vensterbank tot wel 10° C lager worden dan in de kamer vanwege de koude ruit. Eenvoudig zelf te controleren door een minimum- en maximumthermometer op de vensterbank te leggen. Om dit probleem op te lossen zijn er technische middelen, maar u kunt ook eenvoudig de zomerperiode afwachten. Vanaf half mei, na de ijsheiligen, kunt u dat kweekkasje gewoon buiten zetten. Bij voorkeur niet in de zon, want daardoor kan de temperatuur veel te hoog oplopen. U kunt dat kasje tot eind september buiten laten staan. Daarna zal de temperatuur weer te laag worden voor de groei.

*) Alle in een aquarium groeiende Alternanthera’s heten A. reineckii. In de handel worden wel diverse ‘soorten’ Alternanthera aangeboden, zoals A. cardinalis, A. lilacina en A. rosaefolia. Dit zijn echter handelsnamen, verwijzend naar bladvorm of kleur. Er komen smalle, bredere en korte-brede bladeren voor. Tevens kunnen ze groen-, bruin- of roodkleurig blad hebben. Om deze planten te kweken adviseer ik u om van een aquariumstam uit te gaan. Boven water gekweekte planten hebben (meestal) een andere kleur en bladvorm dan onder water groeiende planten.
**) De soortnamen van het geslacht Hygrophila staan ter discussie. Er is echter een aantal Hygrophila-vormen, die waarschijnlijk tot dezelfde soort behoren, maar toch duidelijk verschillende bladvorm en -kleur hebben.
***) Van het geslacht Ludwigia zijn 28 soorten beschreven. Hiervan groeien er maar enkele onder water. Wel is er een aantal kruisingen, die uitstekende aquariumplanten opleveren en heel gemakkelijk kweekbaar zijn.

Een kweek beginnen

Dat de jonge zijscheuten aan de stengel groeien, is hier duidelijk te zien bij Alternanthera reineckii.

Ook een klein aquariumpje is uitermate geschikt om op deze manier planten te kweken. In dit geval 55 x 27 x 27 cm, geheel gevuld met Alternanthera reineckii.

Bij het starten van de kweek kunt u beter een te hoge waterstand hebben, zo’n 3 cm, dan een te lage. Groeien de planten eenmaal, dan is een waterlaagje boven de bodem niet meer noodzakelijk. Enkele planten kunnen zelfs in de volle grond in de tuin gepoot worden, bv. Lobelia cardinalis (is niet winterhard!). Leidse planten, Saururus cernuus, kunnen ook in de volle grond gepoot worden. Ze doen het het beste als de tuingrond een beetje klei bevat.

Die zijn wel winterhard, maar sterven in de winter bovengronds af. Ze lopen in het voorjaar weer uit en kunnen zelfs gaan woekeren. Daardoor kunnen ze dan na een paar jaar door de hele tuin staan. Op zandgronden kunt u ze beter in een flink formaat plantenbak zetten met potgrond plus een beetje klei.

Over het algemeen zijn aquariumplanten in plantenbakken gemakkelijker dan de zogenaamde tuin- of balkonplanten. En, wilt u met vakantie, dan kunt u zo’n 5 cm water boven de potgrond zetten bij vertrek. Dan kunnen ze makkelijk een week zonder u. Voor soorten zie de tabel hierboven.

Categorieën:
Planten

Auteurs:
Aad Bouman

Fotografie:
Aad Bouman