Alle begin is moeilijk. Ik kan me de eerste keer nog herinneren, dat ik een vertegenwoordiger tegenkwam uit het mooie geslacht Chuco en die verkeerd in- en onderverdeelde in een aparte soort, omdat ik niet wist tot welk geslacht mijn aanwinsten behoorden en wat voor soort het was.
Doorgaans weten de meeste hobbyisten de veel voorkomende soorten als Viela synspila, Archocentrus nigrofasciatus, Thorichthys meeki en Nandopsis octofosciatus te herkennen. Maar soorten als Chuco, Tomocichla of Paraneetroplus zijn helaas vrij zeldzaam in omloop en dus wat moeilijker te herkennen. Als mensen ze eenmaal niet herkennen, dan zullen aquaristen deze vissen helaas ook niet gauw gaan houden.
Indeling-soortbeschrijving
Jong exemplaarHet geslacht Chuco heeft een drietal vertegenwoordigers, namelijk Chuco godmanni, Chuco microphthalmus en als laatste Chuco intermedius. Overigens telde nog niet zolang geleden het geslacht Chuco vier vertegenwoordigers. De vierde soort werd eerst genoemd naar de rivier Rio Guabo, maar inmiddels is de soort anders beschreven en heeft nu als nieuwe naam Tomocichla asffraci (Asffraci plus Association France Cichlid). De laatstgenoemde soort (Chuco intermedius) is de kleurrijkste soort, zoals u op de foto’s kunt zien. Zonder uitzondering kunnen deze vissen lengtes bereiken van 30-35 cm. De soorten zijn vrij gemakkelijk uit elkaar te houden: Chuco microphthalmus heeft een vrij langgerekte bouw en bezit veel blauwrode schubben. De jonge dieren zijn te herkennen aan een lengtestreep in het midden op de vis.
Chuco godmanni en Chuco intermedius zijn soms wat lastiger uit elkaar te houden: Chuco godmanni laat doorgaans een donkere vlek zien achter de kieuwdeksels, maar deze vlek kan vervagen als het humeur van de vis veranderd is. De bouw van Chuco godmanni is ten opzichte van Chuco microphthalmus een stuk grover en hij mist de lengtestreep over het gehele lichaam. Chuco intermedius daarentegen heeft een streeptekening, die veel weg heeft van een winkelhaak, waardoor hij ook wel de winkelhaakcichlide wordt genoemd. De streeptekeningen en vlekkenpatronen van deze soorten (en overigens ook bij vele andere cichlidensoorten) blijven niet altijd hetzelfde. Ze verkleuren en veranderen van patroon tegelijkertijd met de stemmingen. die deze vissen ondergaan. Zo kun je zeer goed zien, dat – als ze zich in de paarperiode bevinden – de meeste kleuren (meestal) wegtrekken en doorgaans een vlekken- of strepenpatroon verschijnt, dat donkere en lichte kleuren laat zien. Dit worden ook wel de broedkleuren genoemd.
Herkomst
Koppel Chuco microphthalmusWat de herkomst betreft, komt Chuco microphthalmus in Guatemala voor. Een paar rivieren hier zijn o.a. de Rio Richuelo, Rio Motagua en in Honduras de Rio Copan. Chuco microphthalmus wordt door Chuco godmanni in het noorden (zuidoosten van Guatemala) afgelost (Rio Sarstun, Rio Saquiz) en in het westen door Chuco intermedius (Rio Tulija, Rio Lacanjah). Indien ze samen gehouden worden, is de kans zeer groot, dat de soorten onderling kruisen. Hierop zitten de echte liefhebbers natuurlijk niet te wachten, want er zijn al genoeg misvormde soorten in de handel, zoals de papegaaicichlide of talloze goudvisvormen. Momenteel (2005) heb ik alle drie vertegenwoordigers te pakken gekregen en al deze soorten hebben ook voor nakomelingen gezorgd.
Huisvesting
Houd Chuco-soorten altijd met een goede, sterke watercirculatie en zorg voor een aantal schuilplaatsen, waar ze zich kunnen terugtrekken als ze schrikken. Zo verlaag je kans op stress! Een sterke watercirculatie kan men verkrijgen door gebruik te maken van bijvoorbeeld een cv-pomp of een powerhead. Het beste houd je deze soorten in een hoge watertemperatuur van 28-30 graden. Door deze hoge temperaturen hebben ze een stuk minder last van infecties. Om schimmelinfecties tegen te gaan gebruik ik op 500 liter water 1 kilo zout (trouwens in al mijn aquaria). Volgens mijn waarnemingen en erva- ringen maakt het niet uit of het zout wel of geen jodium bevat.
Voeding
Volwassen man Chuco godmanni, 30 cmGeef de grote exemplaren veel garnalen, mosselen en sticks te eten. Ik raad het af om rode muggenlarven of runderhart te geven, evenals meelwormen. Die moet men met mate geven, want ze worden er veel te vet van en als ze eenmaal te vet zijn, dan zetten de vrouwelijke exemplaren doorgaans zeer slecht af.
Medebewoners
Bij Chuco godmanni heb ik als medebewoners een volwassen kweekkoppel Cichlasoma bocourti geplaatst; bij Chuco intermedius een volwassen kweekkoppel Vieja argentea en een kweekkoppel Nandopsis salvini. Bij de laatste Chuco microphthalmus heb ik als gezelschap een volwassen koppel Cichlasoma pearsei gedaan. Deze combinaties werken bij mij zeer goed en alle dieren lijken een natuurlijk gedrag te vormen en van stress is geen sprake.
Gedrag
Alle drie de soorten blijken beter te houden als men ze in kleine groepjes zet. Chuco godmanni houd ik met een zestal exemplaren samen, Chuco intermedius met zijn vieren en Chuco microphthalmus met zes. Indien men ze als paar houdt, dan komen veel bijt- en jaagpartijen voor. Dit wordt beperkt tot dreigen als men ze groepsgewijs houdt. Ik houd bijna alle cichlidensoorten in kleine groepen. Hierdoor merk je bijvoorbeeld ook, dat verscheidene mannelijke exemplaren groter uitgroeien, een mooiere bultvor- ming krijgen en meer kleur laten zien, omdat ze concurrentie hebben van andere mannen van dezelfde soort.
Geslachtsonderscheid
Probeer – als je het voor het kiezen hebt – altijd te beginnen met een zes- tot tiental jonge exemplaren en laat daaruit een mooie groep uitgroeien, waarin ze elkaar goed verdragen. Na verloop van tijd zul je merken, dat een man en vrouw elkaar opzoeken om samen een territorium te maken en dit verdedigen tegen de overige medebewoners. Mannen en vrouwen van Chuco god- manni en Chuco microphthalmus zijn vrij goed uit elkaar te houden. Mannelijke exemplaren laten doorgaans een mooiere kleur zien. De vrouwen daarentegen vertonen vaak een donkere keel en een vlekken- of streeppatroon. De mannen kunnen ook een wat steiler voorhoofd krijgen met zelfs een lichte bultvorming.
Deze bultvorming is echter niet te vergelijken met Vieja synspila of Amphilophus citronellus. Bij Chuco intermedius is het geslachtsonderscheid een stuk lastiger. Ik heb bij mijn dieren gezien, dat de mannen grover gebouwd zijn en dat hun kop op latere leeftijd grover en steiler loopt. Bij de vrouwelijke exemplaren heeft dit een wat meer afgeronde bouw. Ook zijn mijn mannelijke exemplaren wat meer zwart gestipt. Deze zwarte stipjes, die op het gehele lichaam voorkomen, ontbreken bijna geheel bij de vrouwelijke exemplaren.
Paring-afzetting-uitkomen eieren
Vrouw Chuco microphthalmus (broedkleur met legsel)Wat het afzetten betreft, zijn het substraatbroeders en zetten de meeste exemplaren af op een steen. Alleen Chuco microphtholmus zet telkens af op de zijwand van een aquarium. Volgens meer liefhebbers gaan Chuco- soorten pas in een leeftijd van drie jaar over tot het afzetten van legsels, maar ik heb al exemplaren van net twee jaar oud tot paring zien overgaan. Meestal gaat hieraan een aantal schijnparingen vooraf, zodat deze vissen hoogstwaarschijnlijk proberen te zien of de ondergrond voor het daadwerkelijke afzetten wel glad en schoon genoeg is. Indien men merkt, dat de eerste legsels niet bevrucht worden (dit kan men zien als de eieren wit gaan kleuren en schimmelen in plaats van donkere puntjes gaan vertonen), dan is dit geen probleem, want dit komt vaker voor en naar mate ze meer afzetten merk je pas dat ze op den duur de legsels leren te bevruchten. Bevruchte legsels komen doorgaans bij een watertemperatuur van 28 graden voor en komen na drie dagen uit. Na nog eens drie dagen kun je al merken dat de larfjes zwempogingen ondernemen.
Nadelen van apart houden van het legsel
Helaas is het een feit, dat er liefhebbers zijn, die als hun ouderdieren afzetten de steen met het legsel direct na de bevruchting uit het desbetreffende aquarium halen en de legsels apart laten uitkomen. Als deze opgroeiende exemplaren worden aangekocht, kan men behoorlijk wat problemen verwachten. Een van die problemen is (omdat ze van de ouders niets hebben kunnen leren), dat ze totaal niet weten, hoe ze zich moeten gedragen tegen verwante exemplaren. Een paar kleine voorbeelden zijn: een opgroeiend mannelijk exemplaar weet niet, wat hij bij een vrouwelijk exemplaar moet doen. Of hij weet niet, hoe hij moet baltsen en een legsel moet bevruchten of is onwetend of hij het desbetreffende legsel wel of niet moet verdedigen. Hierdoor ontstaan er onderling bij een koppel veel spanningen en stress, waardoor het zelfs zover kan gaan, dat de man zijn eega de dood injaagt of zwaar beschadigt. Maar helaas denken dit soort liefhebbers alleen maar aan de winst van de opgekweekte, jonge exemplaren.
Opfok-voeding-ziekten
Doorgaans probeer ik jonge dieren zeker 3-6 weken bij de ouderdieren te laten, zodat ze veel informatie door kunnen krijgen van de ouders, om de ouderdieren de paarcyclus op een natuurlijke manier te laten beëindigen. Jonge Chuco’s zijn vrij goed groot te brengen met Artemia naupliën, (micro)droogvoer en – wat ik zelf veel gebruik – fijngemaakte Spirulina-vlokken.
Man Chuco intermedius, 25 cmEen bepaalde soort infectie, die op de loer ligt bij cichlidensoorten, die voor- komen in snelstromende rivieren, is die zich allereerst voordoet als een onschuldig schimmelvlekje tussen een aantal schubben. Helaas wordt dan in een paar dagen tijd een groot ovaal gat verticaal in het lichaam gevreten. Dit is tegen te gaan door de wond te bestrijken met metronidazol (dierenarts of apotheek) of VOSC-mix, op recept verkrijgbaar bij Colombo.
Vissenkennisbank
Tot slot raad ik liefhebbers van Midden-Amerikaanse cichlidensoorten aan om indien men ooit de kans krijgt een van de drie soorten uit het geslacht Chuco te kunnen kopen en verzorgen dit te doen. Want een feit is, dat als men een aantal jaren verder kijkt er mogelijk (wederom) geen Chuco meer te bemachtigen is. Gelukkig hebben wij een website opgezet: Cichliden.org. Via deze website, bestemd voor en gemaakt door cichlidenliefhebbers, kan men gemakkelijk met elkaar in contact komen. Ook kan men bij degenen, bij wie bepaalde soorten door de jaren heen zijn blijven ‘hangen’ aankloppen, zodat een bepaalde soort na een aantal jaren in de hobby (of handel) heringevoerd kan worden. Zonder deze cichlidenliefhebbers zijn bepaalde soorten binnen een aantal jaren echt uitgestorven en zullen ze zo goed als zeker niet meer in de hobby terugkomen. Dus liefhebbers, wees zuinig op uw vissen.
