Wie aan een natuurlijke vijver denkt, denkt allereerst aan een woeste, ongeorganiseerde en veelal dichtgegroeide waterpartij, waarin slechts sporadisch een visje is te zien. Het houden van een natuurlijke vijver komt vaker voor dan u denkt.
Een schoolvoorbeeld van een natuurlijke vijver, een paradijs voor plant en dier
Een mooi voorbeeld van een samenspel tussen tuin en vijver, waarin dan ook alle ruimte benut isAls liefhebber met meer dan 20 jaar ervaring met het houden van vijvers durf ik zelfs te beweren dat de natuurlijke vijver het meest voorkomende vijvertype is. De vijverbezitter streeft er veelal naar om zijn of haar waterpartij volgens een natuurlijk patroon in te richten, waarbij niet alleen het kijkplezier een rol speelt, maar ook zaken als biologisch evenwicht, een goede en relatief veilige leefomgeving voor de aanwezige vissen en goede omstandigheden voor gewaardeerde gasten als kikkers, salamanders en padden.
Dit inrichtingspatroon is terug te vinden in de meeste vijverlectuur, alsmede in de vormgeving van de populaire voorgevormde kunststofvijverbakken. Zo’n 90% van alle tuinvijvers bestaat namelijk uit een dieper waterdeel voor zuurstofplanten en een waterlelie en één of meer ondiepe oevergedeeltes voor moerasplanten.
In de handel staat op de verpakkingen van vijverplanten allerlei nuttige informatie als bloeitijd, maximale hoogte en plantdiepte. Met deze informatie is het mogelijk om een pakket vijverplanten samen te stellen, dat geschikt is voor een te beplanten vijver. Men moet nooit op deze beplanting bezuinigen, omdat dit de basis van het beoogde biologische evenwicht moet vormen! Vooral een flinke hoeveelheid zuurstofplanten is van het grootste belang. Doordat deze planten hun voedsel volledig uit het water halen, verbruiken ze veel voedingsstoffen en vormen tegelijkertijd het ongeschikte leidingwater om tot vijverwater.
Hoe keurig al deze planten worden gepoot, na verloop van weken of maanden zullen de planten stekken en of uitlopers gaan vormen, die hun weg zoeken in de nabije omgeving; onbeplant of niet. De vaak strikt afgescheiden geplante vijvervegetatie zal dus onvermijdelijk verwilderen en al dan niet hinderlijk gaan woekeren, wat ten koste zal gaan van de zwakkere plantensoorten. U zult dus met enige regelmaat moeten uitdunnen om de oorspronkelijke structuur grotendeels intact te kunnen houden. Overigens gelden voor het uitdunnen van planten in de vijver dezelfde regels als voor het aquarium: niet te veel soorten ineens en niet te rigoureus.
Laat de vijver niet dichtgroeien!Een tweede belangrijke oorzaak die bijdraagt tot verwildering van de vijver wordt veroorzaakt door natuurlijke factoren buiten de vijver. Drinkende of badende vogels kunnen ongemerkt zaden van planten meebrengen. Die kunnen aan de pootjes of tussen de veren kleven of worden uitgepoept. Ook de wind is een belangrijke brenger van niet- gewenst materiaal. Voor u het beseft, hebt u een plantensoort in de vijver, die zich positief, maar natuurlijk ook negatief kan manifesteren.
Door onder andere de vele drijfbladeren van de waterlelies is er niet veel ruimte aan het oppervlak meer overEr kunnen op de vochtige oevers allerlei mossen gaan groeien. Ik raad u aan om dit proces zoveel mogelijk ongemoeid te laten. De mossen camoufleren de vijverrand en zijn het begin van een zeer interessante voedselpiramide, die de moeite van het bestuderen en fotograferen meer dan waard is. Deze vochtige zones trekken namelijk allerlei diertjes aan, die op hun beurt weer voedsel vormen voor grotere insecten en kleine gewervelden, zoals salamanders. Op hun beurt worden deze dieren weer graag gegeten door vogels, kikkers en libellen, die weer andere (grotere) rovers aantrekken enz., enz… U begrijpt het al: er zal zich in en rond de waterplas in uw achtertuin een complete voedselketen ontwikkelen.
Goudwindes zeer geschikt voor grotere vijversWelke vissen horen in een natuurlijke vijver? Natuurlijk is de viskeuze afhankelijk van de grootte van de vijver en wat u voor ogen hebt. In grote tot zeer grote vijvers kunt u best karperachtigen houden, maar u zult dan vroeg of laat moeten accepteren dat uw vijver troebel wordt door het grondelen, wat deze dieren van nature doen. Ook planten karperachtigen (dus ook goudvissen en hun variëteiten) zich gemakkelijk voort, wat zelfs in een grote vijver op den duur voor overbevolking zorgt. Ik vind voor grotere vijvers de goudwinde een betere keuze: deze snelle dieren hebben er voldoende zwemruimte, vertroebelen het water niet, planten zich minder snel voort en zijn zeer effectieve insectenjagers. Om het de goudwinde optimaal naar de zin te maken is een plaatselijke stroming echter gewenst en is zuurstofrijk water zelfs van levensbelang.
Goudelritsen, stekelbaarsjes en de minder bekende goudvoorns zijn zeer geschikte bewoners voor zowel grote als kleinere natuurlijke vijvers, omdat het rustige vissen zijn met grotendeels dezelfde eigenschappen als de goudwinde. Bovendien kunnen deze vissen met weinig stroming toe. Voor alle vissen geldt overigens, dat u dient te zorgen voor voldoende waterdiepte en een paar schaduw- en schuilmogelijkheden tegen vijanden.
