Het juiste aquariumwater (8 en slot)

In dit laatste deel probeer ik nog wat puntjes op de i te zetten en hier en daar nog wat verbeteringen en/of toevoegingen te doen.

Natuurlijk water, zoals deze branding laat zien, wordt constant ververst

Het uiteindelijke doel, het juiste aquariumwater te creëren, zal ondanks de door mij opgeschreven notities vanaf deel 1 t/m 7 een moeilijke zaak blijven. Tal van invloeden, waaraan wij als aquaristen nu eenmaal weinig kunnen doen, kunnen aquariumwater dat volledig of nagenoeg volledig in balans lijkt te zijn, in één klap veranderen. Een schitterend ogende bak kan in enkele dagen veranderen in een poel van ellende. Wat is er dan aan de hand? zult u zich afvragen. Dit kunnen subtiele veranderingen in de waterwaarden zijn, waardoor de toch al wankele balans van de relatief kleine hoeveelheid water, die wij onze vissen ter beschikking kunnen stellen, in onbalans overgaat. Als u nagaat dat ‘een beetje’ poel, rivier of beek al snel enige miljoenen liters water zal bevatten, kunt u begrijpen dat zelfs een aquarium met een inhoud van 1.000 of meer liter gemakkelijk in onbalans kan geraken. Hoewel dit met kleinere aquaria nog veel eerder het geval zal zijn. In natuurlijk water is er een constante doorstroming, waardoor het water constant wordt ververst. Dit fenomeen kan eenvoudig worden vergeleken met de onderstaande tabel uit het handboek Aquarium Planten van de Duitse schrijfster Christel Kasselman.

Geleidingsvermogen (EVG) bij 20 °C

Welke gevolgtrekking kunnen wij uit bovenstaande tabel maken?

• Zwart water bevat veel humusstoffen en heeft een pH < 7,0 en soms extreem laag (Rio Negro – Brazilië) met een pH van 3,7 tot 4,3. Er zijn nauwelijks of geen zouten in opgelost, waardoor de GH- en KH-waarden laag zullen zijn.
• Helder water bevat nagenoeg geen opgeloste stoffen en heeft een pH < 7,0 en soms > 7,0 (Rio Chinipo Peru). De GH- en KH-waarden zijn eveneens laag.
• Wit water bevat veel mineralen, waardoor het geleidend vermogen hoger zal zijn dan in zwartwater- en helderwaterrivieren. Typisch is dat de GH- en KH-waarden toch relatief laag liggen.
• Rivieren en meren in Azië hebben over het algemeen vrij zacht water en laten in de meeste gevallen GH- en KH-waarden zien < 3,0.
• Het water van de Afrikaanse slenkmeren bevat veel zouten en heeft daarom een hardheid (GH) > 15,0 en in sommige gevallen zelfs > 30,0.

Conventionele filterpotEen van de meest toegepaste methoden om aquariumwater in goede conditie te houden met zo min mogelijk ballaststoffen, is de constante filtering, waartoe ons aquaristen verschillende filtermogelijkheden ter beschikking staan. De meest toegepaste filtering zal door middel van een binnen- of buitenfilter geschieden. Af en toe zal er gebruik worden gemaakt van een biologisch filter, kortweg bioloog genoemd. Is er ruimte voor een bioloog, dan is deze methode van filtering aan te bevelen boven de methode door middel van een filterpot. De zelfreinigende werking van een bioloog is namelijk vele malen groter dan voornoemde methode.

De meeste aquaria zullen een µS/cm (= microSiemenswaarde) < >450/cm hebben en indien men deze waarde wil laten dalen, wordt er dikwijls omkeerosmosewater toegevoegd. Ook regenwater kan de microSiemenswaarde doen dalen.

Er zou dus veel voor te zeggen zijn om aquariumwater doorlopend te verversen. De vraag werpt zich op of dit mogelijk is. Zoals bekend is een doorlopende waterverversing meestal voorbehouden aan publiek toegankelijke aquaria in dierentuinen en dergelijke en aan kwekers of handelaren met veel aaneengeschakelde systemen. Voor de simpele aquariumhouder, zoals u en ik, lijkt een dergelijk systeem van waterverversing een niet te vervullen wens.

Bloeiwijze Spatiphyllum wallissii (De Wit, 1938)  in riparium auteur Geen junglefoto, maar het landdeel van het riparium van auteur

Tot voor kort was ook ik die mening toegedaan, totdat ik op zekere dag in contact kwam met Istvan Szakàcs, die mij vertelde een systeem te hebben ontwikkeld, waardoor zijn aquariumwater de klok rond wordt ververst. Hiervoor is het wel vereist, dat men zijn of haar aquarium moet uitrusten met een overloopsysteem, waardoor het water aan de oppervlakte kan worden afgevoerd naar het riool.
De regelmatige aanvoer van vers water wordt dan bereikt door het installeren van een HWW (Hongaarse waterwisselaar).

Drukvat HWWDe werking van het apparaat berust op de waterdruk van het waterleidingnet. De aan- en afvoerleidingen zijn gemaakt van laboratoriumslangen met een buitendiameter van 6 mm. Dit zijn in feite dezelfde slangen, die in een osmoseapparaat zijn verwerkt. De aanvoerleiding verdeelt het leidingwater (circa 450 µS/cm) via een T-stuk naar het osmoseapparaat en rechtstreeks naar het drukvat. Via het osmoseapparaat wordt omkeerosmosewater gedruppeld in het drukvat. Door middel van twee naaldventielen kunnen beide waterstromen druppelsgewijs worden verdeeld. Het drukvat, dat enigszins lijkt op een weckfles, is voorzien van een speciaal vervaardigd deksel van teflon met rubberen ring. Hierin zijn drie gaten geboord voor de aansluiting van de slangen. Istvan Szakàcs heeft ervoor gekozen om circa 1/3 osmosewater te vermengen met 2/3 leidingwater. Hierdoor verkrijgt hij water van ongeveer 300 µS/cm. In het drukvat wordt voldoende overdruk gecreëerd om het vermengde water via een uitloopslang naar het aquarium (netto-inhoud circa 200 liter) te transporteren. Er wordt per dag circa 15 liter (7,5%) ververst. Het ververste aquariumwater (15 liter) + afvalwater (10 liter) van het osmoseapparaat wordt via het riool afgevoerd.

Het schrijven van deze artikelenreeks heeft mij veel positieve reacties opgeleverd en een enkele kritische. Bedenk, beste lezers en lezeressen, dat er geen 100% gegarandeerd recept bestaat om een perfect aquariumwater te creëren. Wat mijn notities wel hopen te bereiken is, dat u als verantwoordelijke dierenliefhebber er alles aan zult doen om het uw levende have zo aangenaam mogelijk te maken. Per slot van rekening worden de vissen in gevangenschap gehouden en zijn zij altijd afhankelijk van uw goede zorgen

Emailadres auteur: d.poelemeijer@kpnplanet.nl.