Een aquarium ingericht met slakkenhuizen voor Lamprologus multifasciatus (foto Carel Souwer)
In het Tanganjikameer leeft een onwaarschijnlijk aantal verschillend gespecialiseerde cichliden:
- Cichliden die boven en tussen de rotsformaties leven en daar hun territoria uitzetten en hun broed beschermen
- Cichliden die in het open water leven
- Cichliden die in de brandingszone leven
- Cichliden die op de zandbodems leven
- Cichliden die in lege slakkenhuizen leven
Allemaal met hun eigen specifieke uiterlijk en gedragingen:
- Cichliden uit het open water zijn vaak langgerekte snelle zwemmers (Cyprichromis)
- Cichliden uit de brandingszone hebben soms een zwemblaas die gedegenereerd is wat ze een huppende manier van zwemmen geeft. Ook hebben ze stevige borstvinnen om zich goed vast te kunnen houden in de sterke stroming (Eretmodus)
- Cichliden op de zandbodems hebben vaak grote ogen die zich wat boven op hun kop bevinden. Dit heeft als doel dat ze hun vijanden boven zich beter in de gaten kunnen houden. De bek is vaak onderstandig en ze zeven het zand om iets eetbaars te vinden (Xenotilapia)
- De cichliden die in slakkenhuizen leven wil ik eens wat uitgebreider behandelen
Slakken(huizen) in het Tanganjikameer
‘Multibakje’ met Lamprologus multifasciatus
Een filter is belangrijk om vervuiling tussen de slakkenhuizen tegen te gaan
Lamprologus multifasciatus te midden van de vele slakkenhuizen, die een must voor ze zijn
Lege slakkenhuizen zijn te koop in diverse tuincentra of in de supermarkt
De slakkenhuizen dienen meeverhuisd te worden naar een eventuele nieuwe eigenaar!
Lamprologus multifasciatus is een zeer geschikte vis voor een klein aquariumIn het Tanganjikameer leven ontelbaar veel (soorten) slakken. De bekendste zijn de Neothauma-slakken, maar er zijn heel veel onbekende nog onbeschreven soorten slakken. Er wordt aangenomen dat het aantal soorten slakken net zo divers is als het aantal soorten cichliden in het immense meer. Als een slak in het meer sterft, zal zijn lichaam verteren of opgegeten worden door de aanwezige vissen. Doordat het Tanganjikameer hard water bevat met een pH van 8,5 à 9, een KH van 16 – 18 en een GH van 7 – 11 zal een leeg slakkenhuis maar heel erg langzaam vergaan. De lege slakkenhuizen worden door de stroming verplaatst naar gedeeltes van het meer, waar de stroming afneemt en daar zullen ze ten slotte blijven liggen. Dit resulteert op plaatsen waar miljoenen lege slakkenhuizen liggen en waar ze als het ware een deel van de bodem zelf geworden zijn.
Cichliden die in slakkenhuizen leven
In deze slakkenhuisbodem leeft de kleinste cichlide van het Tanganjikameer, namelijk Lamprologus multifasciatus. Het visje wordt maar 4 cm groot (mannetjes zijn met 4 cm iets groter dan vrouwtjes). De kleur van het visje is eenvoudig, ze hebben bruine streepjes op het lichaam op een lichtere ondergrond, soms is de bovenkant van de ogen blauw gekleurd. Over de rand van de rugvin licht vaak een gelige gloed. De rand van de buikvinnen en aarsvin bevat een lichtblauw streepje. Voor het gemak zullen we de visjes vanaf nu de in de volksmond maar genoemde naam ‘multi’s’ geven. Ze leven daar met onnoemelijk grote aantallen en iedere ‘multi’ in een eigen slakkenhuiswoning.
Er zijn ook kleine slakkenhuisbewoners, zoals Lamprologus brevis, waar een mannetje en een vrouwtje samen een slakkenhuis bewonen. Dat lijkt ook een stuk gezelliger. Echter: als de afgezette eitjes in het slakkenhuis uitkomen, wordt het natuurlijk wel wat sneller te krap.
De ‘multi’s’ hebben het zo voor elkaar dat volwassen mannetjes in de natuur de buitenste ring om de kolonie vormen. De vrouwtjes met de jongen bevinden zich midden in de kolonie. Op deze manier wordt ervoor gezorgd dat eventuele rovers eerst langs de volwassen mannetjes moeten komen alvorens zich aan het jongbroed te vergrijpen. Het zijn weliswaar kleine visjes, maar ze zijn voor de duvel niet bang.
Het aquarium met Lamprologus multifasciatus
Vanwege zijn beperkte grootte en zijn interessante gedrag is een groepje van deze levendige visjes uitstekend te houden in een aquarium van maar 60 cm lang. De inrichting kan summier zijn met uiteraard een achterwand en op de bodem voldoende lege slakkenhuizen. Op de foto is een zelf gemaakte rotsachterwand te zien, maar ook een simpele goedkope donkere achterwand voldoet uitstekend. Het meest natuurlijke effect krijgt men als een laag van zo’n 6 cm slakkenhuizen op de bodem wordt gelegd. Op de bodem glasplaat leggen we bijvoorbeeld een stukje vijverfolie dat op zijn plaats wordt gehouden met enkele stenen in de hoeken en daarop plaatsen we de slakkenhuizen. Zand of fijn grint is ook te gebruiken, maar de ‘multi’s’ zullen weldra laten zien dat dit geen natuurlijke situatie is (in het meer is de laag slakkenhuizen zo dik dat de ‘multi’s’ zelden tot de bodem bij het zand komen). Ze zullen dus fanatiek aan de gang gaan om het zand te verwijderen en wat resteert is een enorme berg zand, uiteraard meestal tegen de voorruit aan. Het is echt onvoorstelbaar wat die kleine visjes kunnen versjouwen. Als je het zand weer voorzichtig tussen hun huisjes plaatst zullen ze gewoon boos opnieuw beginnen en voor je het weet heb je weer zo’n zandberg tegen de voorruit. Beter is dus om maar een heel dun laagje zand aan te brengen (voor het gezicht) en de bodem bijna geheel te laten bestaan uit lege slakkenhuizen.
Filter
Het is wel zaak om een sterk filtertje in of buiten het aquarium aan te brengen, om vervuiling tussen de slakkenhuizen tegen te gaan. Dit filtertje mag best viermaal de inhoud van het aquarium per uur rondpompen. Op de foto (zie totaalopname) is het binnenfiltertje en de verwarmingsstaaf gecamoufleerd achter het rechter namaakschot.
Gedrag en voeding
Om het leuke gedrag van de ‘multi’s’ goed tot hun recht te laten komen is een groepje van een stuk of zes in een bakje van 60 cm lang, wel gewenst. In de natuur leven ze ook in groepen. Ze zijn gek op klein levend voer (Cyclops, Daphnia), maar ook het bekende vlokvoer wordt goed gegeten. Na verloop van tijd zal men verrast worden met hele groepjes jongen die nieuwsgierig uit moeders slakkenhuis komen gezwommen.
Slakkenhuizen/alternatief
Lege slakkenhuizen zijn regelmatig verkrijgbaar in zakjes in de diverse tuincentra en in geval van nood of als je trek hebt in een hap knoflooksaus kan er altijd nog gekeken worden in de diepvries van de plaatselijke supermarkt. Echter: deze slakkenhuizen dienen na consumptie zeer goed uitgekookt te worden. De ervaring leert dat er na gebruik in het aquarium bij onvoldoende schoonmaken en uitkoken van deze slakkenhuizen een stinkende lucht uit komt.
Uitvangen met slakkenhuis
Wil men liefhebbers verrassen met (jonge) ‘multi’s’ dan is het zaak om de visjes met hun slakkenhuis aan de nieuwe eigenaar over te doen. Geheel volgens hun natuurlijk gedrag zijn ze namelijk bijna niet uit te vangen. Een ‘multi’ zal zich bij bedreiging zo stevig in het puntje van zijn slakkenhuis ‘vasthouden’, dat hij er letterlijk eerder aan sterft dan dat hij uitgevangen wordt. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.
