Het blijkt – uit ervaring – dat een echte aquarist naast dat stukje onderwaterwereld in de huiskamer, ook nog vaak één of zelfs meer vijver(s) in de tuin bezit. En waarom ook niet? Dat impliceert dubbel plezier. Bij het aquarium in de huiskamer ligt de nadruk op de vissen en planten, terwijl je bij de vijver meer van de randbeplanting en de entourage c.q. de natuur kunt genieten. Een zeer subtiele combinatie, die met een minimum aan inspanning een uitgelezen bron van intens welbehagen garandeert. Nu is een tuinvijver – net als een aquarium – geen hobby voor een enkele zomer en geen enkele plas is vrij van algen. Algen kunnen best en horen bij een gezonde biotoop. Zolang het evenwicht maar bewaard blijft, is er niets aan de hand. Maar gaat dat evenwicht verloren, dan is algenbestrijding wellicht noodzakelijk. Het is algemeen bekend, dat algen enkel dan optreden als er een overmaat aan voedingsstoffen in het water aanwezig is. Verder spelen andere factoren zoals sterk zonlicht en een te geringe waterdiepte ook een – zij het dan een minder belangrijke – rol.
Wat kunnen de oorzaken zijn van te veel voedingsstoffen?
- De bodemgrond kan te veel voedingsstoffen bevatten. Misschien was de bodemgrond met compost vermengd? Om dat te weten bestaat er een fijn trucje. Wanneer je tijdens de zomerperiode met een stok in de vijverbodem prikt, bemerk je als reactie een reeks opstijgende gasbellen.
- Er kunnen te weinig hogere planten uitgezet zijn. Immers, deze planten verwerken de voedingsstoffen. Zijn ze in de minderheid, dan zal er uiteraard een overschot aan voedingsstoffen blijven bestaan.
- Het water kan te veel fosfaten en nitraten bevatten (regen, bron-, afwateringswater).
- Rottende bladeren en planten zullen weldra een voedingsrijke molmlaag op de vijverbodem vormen.
- Als er te veel vissen zijn uitgezet, gaan ze – vooral bij overmatige voedering – het water met hun uitwerpselen overbelasten.
- Ook de aanvoer van bloemen- en/of grasmest kan een oorzaak zijn.
Water dat rijk is aan voedingsstoffen (ook wel eutroof water genoemd) vormt de basis voor een zogenaamde waterbloei (= groen water). Plots zie je dan een explosieve vermeerdering van kleinsoortige algen. Meestal gaat het om de ééncelligen. Echte algenbloei komt voor in de lente, het tijdstip dat alle leven weer ontluikt. Immers, tijdens de winterperiode krijgen de voedingsstoffen een mooie kans om zich op te stapelen. De vijverplanten brengen de winter door in rust en hebben geen voeding nodig. Algenbloei kan zich gedurende een enkele zonnedag ontpoppen, maar kan ook wekenlang voortwoekeren. Gelukkig verdwijnt algenplaag – en meestal – net zo snel weer als hij is gekomen.
Hoe kunnen algen worden bestreden?
Wanneer de symptomen worden bestreden, dan is het resultaat slechts van kortstondige duur. Het is veel rendabeler om de oorzaken tegen te gaan.
- Een zware bodemgrond wordt in de loop van het jaar wel verbruikt. Dus in dit geval blijft het gewoon afwachten. Kun je echter dat geduld niet opbrengen, dan moet je de bodem vervangen door een mengsel van zand, turf en magere aarde. M.a.w., je vervangt de voedingsstoffenrijke bodem door één, die arm is aan voedingsstoffen. Natuurlijk pas je deze maatregel slechts toe als de natuurlijke invloeden niet echt succesvol bleken.
- Verder kun je ervoor zorgen, dat er geen concentratie aan voedingsstoffen in je vijver wordt gevormd. Verwijder daarom geregeld de afgestorven planten en ingewaaide bladeren in het voorjaar en in de herfst.
- Haal ook het opgehoopte molm zo goed mogelijk weg. Daarvoor kun je best een zeer kleinmazig net benutten.
- En natuurlijk, voeder de vissen niet meer dan in enkele minuten wordt opgegeten.
- Wanneer je het water wilt bemesten, kies dan een plantenmest, die het water niet belast.
- Kies voor een bio-actief filter om ammoniak en nitrieten af te breken.
- Zet veel planten uit van de soort, die veel voedingsstoffen verbruikt.
Welke planten verbruiken veel voedingsstoffen?
- Hoornblad bijvoorbeeld is een echte voedselconcurrent van algen en biedt tevens schuilplaatsen aan dikkopjes en waterinsecten. Het nadeel, dat hoornblad een snelle groeier is, weegt niet op tegen de voordelen. Je kunt de groei immers goed in de hand houden door een kleine inspanning.
- Waterpest woekert ook snel en duizendblad vraagt zeer veel licht, maar beide zijn een verwoede algenvijand.
- Kroossoorten zijn eveneens grote voedingsstoffenverbruikers en natuurlijk ook snelgroeiers. Uit het ene vloeit het andere… Gaan ze echter woekeren, dan kun je ze afscheppen. Ze zijn dus makkelijker in toom te houden dan de gehate algen.
- Waterlelies beperken de doorgang van het zonlicht en dragen op die manier ertoe bij – bij te veel licht – dat de algenplaag wordt ingedijkt.
Andere bestrijdingsmogelijkheden
Ook watermosselen, daphnia’s en vooral slakken reinigen het water. Grote hoeveelheden daphnia’s voorkomen waterbloei.
Deze aanwijzingen leveren beslist succes op. Verwacht echter niet van vandaag op morgen al resultaat. Een kunstmatige vijver heeft immers tijd nodig om te rijpen en een gezonde biotoop te worden. En om een gezonde biotoop te verkrijgen, moet er een uitgebalanceerde verhouding bestaan tussen planten en levende organismen. Kennisverruiming en experiment gaan zo hand in hand!
