Vissen? Nou ja, pakweg 5 cm lang van neus tot staartwortel en dat zijn dan de mannetjes, de vrouwtjes blijven ruim één cm kleiner. Het gaat om zogeheten eierleggende tandkarpers van het geslacht Rivulus.
Zoals in mijn bijdrage over de pijlgifkikkers van Trésor al vermeld, bezocht ik Trésor voor het eerst eind november 1995. Joep Moonen leidde mij en de hobbyvriend, met wie ik toen in Emerald Jungle Village logeerde, bergafwaarts over wat toen als hoofdpad werd aangeduid. Als gevolg van de regen was het pad nogal glibberig. Joep waarschuwde dat we ook weer omhoog zouden moeten en dat dat dan wel eens tamelijk vermoeiend zou kunnen zijn. Nou, daaraan had hij gelijk! Vanwege diezelfde regen leek het hem echter waarschijnlijk dat er nog wat verder het pad af, waar bij regen het water vanuit het bos dwars over het pad zou vloeien, visjes te vinden zouden zijn.
We werden niet teleurgesteld: grotere exemplaren vonden we in een misschien maar 5 cm diepe plas, van waaruit het water over het pad stroomde, maar veel verrassender was het dat we in het slechts enkele centimeters diepe regenwater dat aan de zijkant van het pad afstroomde ook visjes aantroffen! Dat waren allemaal exemplaren van omstreeks 2 cm. Vangen was geen probleem: ik had een aquariumnetje bij me dat ik plat op de bodem legde en dat ophaalde als er visjes boven zwommen. Geen twijfel mogelijk: naar Rivulus-aard hingen ze in de plastic zak, waarin we ze deden, meteen boven water aan het plastic! Rivulus zijn notoire springers. Ze zijn in staat om al opspringend over vochtig land van het ene naar het andere watertje te komen. Dat gedrag heb ik met eigen ogen kunnen waarnemen, toen Joep ons later naar een vleermuizengrot verderop op de Kawrug en dan aan de linkerkant bracht. Het regende weer en plots zag ik een kennelijk volwassen Rivulus zich al (zijdelings!) opspringend over de natte bladlaag bewegen.We werden niet teleurgesteld: grotere exemplaren vonden we in een misschien maar 5 cm diepe plas, van waaruit het water over het pad stroomde, maar veel verrassender was het dat we in het slechts enkele centimeters diepe regenwater dat aan de zijkant van het pad afstroomde ook visjes aantroffen! Dat waren allemaal exemplaren van omstreeks 2 cm. Vangen was geen probleem: ik had een aquariumnetje bij me dat ik plat op de bodem legde en dat ophaalde als er visjes boven zwommen. Geen twijfel mogelijk: naar Rivulus-aard hingen ze in de plastic zak, waarin we ze deden, meteen boven water aan het plastic! Rivulus zijn notoire springers. Ze zijn in staat om al opspringend over vochtig land van het ene naar het andere watertje te komen. Dat gedrag heb ik met eigen ogen kunnen waarnemen, toen Joep ons later naar een vleermuizengrot verderop op de Kawrug en dan aan de linkerkant bracht. Het regende weer en plots zag ik een kennelijk volwassen Rivulus zich al (zijdelings!) opspringend over de natte bladlaag bewegen.
Om de visjes aan de hand van foto’s te kunnen identificeren zou je over uitgebreide series foto’s van de soort moeten beschikken, van je eigen vissen en van liefst meer exemplaren van de betreffende en met zekerheid gedetermineerde soort. Toen de visjes ouderdomsverschijnselen gingen vertonen, gaf ik ze aan Wim Suyker die op liefhebbersniveau als nogal deskundig geldt waar het Rivulus betreft. Hij slaagde er niet in ze op naam te brengen. Of het zo moest zijn, ontmoette ik Wim op de markt in Cacao, die wij op de laatste dag van de donateursreis 2006 bezochten. Hij was daar in gezelschap van Marijke Moonen en een Japanse killieliefhebber, met wie hij een week in EJV doorbracht. Liefhebbers van eierleggende tandkarpers (er zijn ook levendbarende en eierlevendbarende tandkarpers) duiden vissen uit deze groep aan met killy’s. Die naam schijnt door Nederlandse pioniers in Amerika te zijn gegeven aan visjes, die ze in watertjes aantroffen die overeenkomst vertoonden met wat (destijds) in Nederland wel met kil werd aangeduid.
Nog sterker: op de terugweg stopten wij vlak na Cacao nog even bij een kasteelachtig houten bouwsel. Ik had wat kleverige handen van de lekkernij die ik op de markt had gekocht en net had opgegeten. Mijn oog viel op een ondiep en smal kreekje, dat langs de weg stroomde. Daarin dacht ik even mijn handen te wassen. Tot mijn niet geringe verrassing zwommen in dat kreekje echter Rivulus. Als forellen stonden ze met de kop tegen de stroom in, kennelijk wachtend op prooi. Een deel van de visjes leek me op grond van hun grootte vrijwel volwassen, maar ook zwommen er visjes die nog niet eens halfwas waren. Met een plasticbekertje, dat daar lag (!), schepte ik twee grote en drie kleine visjes. Daarvan bleven tot aan mijn verhuizing eind juni een man en een vrouw over. Een smalle basis voor de toch al als lastig te boek staande kweek, maar ik had nog hoop. Helaas, kort na mijn verhuizing eind juni 2006 stierf de man en een paar weken later de vrouw. Einde oefening.
Waren de visjes van Cacao nu van dezelfde soort als die welke ik in 1995 in Trésor aantrof? Ik denk het niet. De visjes van Trésor lijken nog het meest op afbeeldingen die ik vond van Rivulus geayi en die van Cacao op Rivulus cladophorus. Ik kan me echter heel goed erg vergissen. Het lijkt me nuttig, dat een Rivulus-specialist de visjes van Trésor op naam brengt. Dat zou de Franse ichtyoloog dr. Huber kunnen zijn. Die bracht ook Rivulus op naam, die ik in 1980 meebracht uit West-Suriname (het destijds gesloten gebied tussen de Kabolebo en de Corantijn) en die ik onder de voorlopige naam Rivulus species Wonotobo aan de specialistenvereniging Killy Fish Nederland overdroeg. Volgens dr. Huber ging het bij dat visje om Rivulus stagnalis. Zou toch leuk zijn als het bij de Trésorvisjes om een nog niet benoemde soort zou gaan! Dat is niet onmogelijk, want in dit genus worden nog regelmatig nieuwe soorten gevonden.
Loek van der Klugt
