Als ik met vakantie ben, besteed ik altijd wel een aantal dagen aan de planten- en vissenhobby. Van de planten hebben vooral de cultuur- en waterplanten mijn aandacht. In dit artikel vertel ik wat over waterplanten. Later vertel ik wat over moerasplanten.
Van de grote rivieren zijn grote delen brak, verder stroomopwaarts zijn veel rivieren van gemetselde muren voorzien. Deze dienen om het water tegen te houden voor de bevolking. Aan de grote rotsblokken kun je zien hoeveel water er afgevoerd wordt in een periode van de regentijd. Op sommige plaatsen is zeshonderd mm gemeten, maar vierhonderd mm is heel gewoon. Buiten de regentijd voeren de rivieren weinig water af. Veel waterplanten komen er niet voor. Goede vindplaatsen zijn kleine stroompjes, moerassen etc.
Veel aquatische planten vond ik in het moeras bij Mapuca, een klein plaatsje langs de snelweg. Ook op plaatsen waar waterbuffels baden zijn er veel te vinden. In Goa en omgeving kon ik dertig verschillende planten vinden. Dit is niet eens veel als je leest hoeveel er eigenlijk wel in India voorkomen.
Determinatie
Biotoop met eikenbladvarenWie denkt we hebben de boeken van prof. dr De Wit en Kasselmann, dus dat vinden we wel, komt bedrogen uit. Soms moeten verschillende flora’s worden geraadpleegd. Maar die boeken geven zelfs tegenstrijdigheden weer. Ook komt het voor, dat planten zeer variabel zijn.
In de Werkgroep Aquatische Planten (WAP) hebben we veel te danken aan Piet van der Vlugt, die voor diverse artikelen veel planten determineerde en ze in cultuurvorm wist te brengen en ze daarna fotografeerde. De WAP-leden Alberts en de Gier maakten een plekje vrij in hun kweekruimte en konden van kleine stekken of zaden een behoorlijke groep opbouwen.
Van planten waarvan ik vermoed dat ze een aanwinst voor onze hobby zijn, zet ik een kweek op. Nadat deze gekweekte planten alweer zo’n twee jaar in mijn aquarium staan, kan ik u er wat meer over vertellen.
De groene Rotala macrandra
De eerste vondsten van deze Rotala macrandra kwamen uit het tropische noorden van India. Hier heerst in de wintermaanden een lage temperatuur, maar toch een hoge lichtintensiteit. Later zijn in vele andere gebieden deze planten gevonden. Toen ik de plant in de moerassen zag groeien, wist ik niet dat er minder rode vormen bestonden. Achteraf gezien dus een goede beslissing om een stek mee te nemen. Menige aquarist heeft veel plezier van de gemakkelijk groeiende Rotala. Er is aan getwijfeld of het wel Rotala macrandra is, nadat er zomaar kleine bloempjes aan de steel kwamen, wat een bekende eigenschap van deze plant is. Als je de plant in moeras kweekt, komen ze aan het eind van de zomer heel gemakkelijk in bloei.
India’s groen
Een plantje dat sprekend lijkt op Belgisch groen, noemen we India’s groen. De bladranden zijn echter getand en aan de blauwe bloemen kan de plant herkend worden. Het is Limnophila chinensis. In moerascultuur zijn de planten overgevoelig voor schimmels. Onderwater is de plant niet aan het groeien te krijgen. Als de plant ouder wordt, bloeit hij heel gemakkelijk en er verschijnen zelfs bloemen op de kleine scheuten. Nabij Karwarstation zag ik de planten in waterputten groeien. Zodra een steeltje boven het water uitkomt, is het meteen stevig. In de moerassen zijn de stengeltjes teer, maar net als bij de Bacopa’s vinden ze steun bij de andere planten.
Utricularia, de vleesetende waterplant
Dit is de gemakkelijkste plant, die ik uit de tropen meenam. De volgende dag, nadat ik hem in het aquarium deed, groeide de plant al. In de natuur bloeien ze met fletse, gele bloemen met een rode tekening in het midden. Een bloemstengel geeft maar twee of drie bloemen. In de felle zon groeien de scheuten in de richting van de bodem. Een verschijnsel, dat je meer tegenkomt bij Utricularia. We gaan ervan uit, dat dit Utricularia aurea is, maar we moeten wel opmerken dat deze Utricularia aurea, die in de jaren negentig in cultuur was, er anders uitzag. In cultuur bloeien ze niet gemakkelijk.
Utricularia gibba komt in de GOA veel voor, meestal in ondiep water of op natte modder. In de volle zon vormt de plant een stevig lichaam. Nabij een bloemstengeltje vormt de plant een flinke wortel. Zo’n tien dagen na de bloei zijn de betrekkelijk grote zaden rijp.
Blyxa
Blyxa kom je in zeer veel verschillende biotopen tegen. Ik ben ervan uitgegaan, dat alle planten van de soort Blyxa aubertii zijn, wat misschien niet juist is. In de opdrogende poelen bloeien de afstervende planten gewoon door. Groeien ze in een beek gevoed met grondwater, dan blijven ze in leven. In snel stromend water staan ze muurvast, in stilstaand water daarentegen drijven ze los. Door het drijven profiteren ze maximaal van het licht.
Ondanks de wisselende waterstanden blijft de bloei ongestoord doorgaan. In de meeste boeken staat Blyxa omschreven als seizoenplant. Een betere omschrijving is ‘een plant, die afhankelijk van de omstandigheden een halfjaar tot enkele jaren oud kan worden’. In Goa komen ook behoorlijk bruine exemplaren voor. Blyxa op de foto staat in een ‘blijvende’ beek; één plant had meer dan twintig groeipunten.
Grote, oude Blyxa
Limnophila
De vrij grote Lymnophyla indica is een bekende importplant. In een goede aquariumzaak kom je ze niet tegen. Een kenmerk is, dat ze altijd afsterven indien ze in cultuurvorm worden gehouden worden. In Goa zag ik op elke stengel een bloeiwijze groeien. Die ontstaat al op de plm. dertig cm lange stengel. De plant kan dan niet meer gestekt worden, net als bij veel cultuurgewassen, waarbij de bloemen aan de steel zitten. Hormonen spelen hierbij een belangrijke rol. De eerste bloemstengels bloeien in november, enkele weken later komt het dekseltje van de vruchtdoos los en de zeer kleine langwerpige zaadjes zijn zichtbaar. Een ander Limnophila-soort, die je tegenkomt, is Limnophila sessiliflora. Ze hebben een rijke bloei en de overgang naar emerse groeiwijze verloopt vlekkeloos, maar na de bloei groeit de plant nauwelijks.
Overige waterplanten
Salvinia auriculata kom je vaak tegen op een verrotte bodem. In drinkwaterputten en nieuwe wateren kom je kranswieren tegen. Zo’n ‘nieuw’ watertje ontstaat, wanneer ijzer en aluminiumerts worden afgegraven, waarna het vaak jaren duurt voordat zo’n put is begroeid. Aan de West-Indiase kuststrook kom je Khazans tegen. Dit zijn akkers onder zeeniveau. Sommige worden gebruikt voor de zoutwinning, maar andere zijn afgesloten. Nymphoides is de eerste plant, die van deze verzoeting profiteert. Bij de waterval van Dudhsagar groeit in het koele, voedselarme water een plantje, dat erg lijkt op Lilaeopsis, maar dan met hechtorgaantjes in plaats van wortels. Een ander soortgelijk gewas groeit in de rijstakkers. Ook hier hebben deskundigen nog het een en ander uit te zoeken.
Categorieën:
Planten
Auteurs:
Peter Kettenis
Fotografie:
Peter Kettenis
