Eén van de vissoorten, waarop ik sterk gebrand was om er een aantal van mee naar huis te nemen na onze reis in 1982 door Sri Lanka, was wel Barbus cumingi. Op een tentoonstelling van onze club had ik ooit deze mooie vissoort kunnen bewonderen en sindsdien had ze steeds op mijn verlanglijstje gestaan… Alleen, ik had ze nog nooit in het Mechelse te koop aangetroffen.
Toen dus de heer Alexius, onze gastheer op Sri Lanka, ons op de laatste dag van ons verblijf alle gevraagde vissoorten aanbood, maakte ik er dankbaar gebruik van om er tien mee te nemen naar België. Ze overleefden alle prima de reis en dus was de volgende stap vanzelfsprekend er een kweekpoging mee te ondernemen. Gilbert Maebe, die er ook meegebracht had, was er ondertussen al in geslaagd een flink nakweekresultaat te verkrijgen en dus was ik vol vertrouwen, dat het me ook wel zou lukken. Dat bleek echter niet dadelijk het geval te zijn. Pas na drie vergeefse pogingen lukte het de vierde maal!
◄ Voor de paring drongen de vissen zich helemaal in een bosje Myriophyllum. Het vrouwtje is op de voorgrond zichtbaar. Achter haar dringt het mannetje op. Zijn rugvin is veel feller rood gekleurd dan bij de vrouw.
Uitgaande van eerdere kweekervaringen met andere vissoorten, had ik de eerste drie keer het tl-licht gedempt gehouden door de bak bovenaan af te schermen met een bruin vel inpakpapier. Ten slotte – een beetje gefrustreerd door mijn mislukkingen – ging ik mij er eens over bezinnen, waarom het Gilbert wel lukte en mij niet. De inrichting van mijn kweekbak was volkomen indentiek aan de zijne. Zelfs het regenwater, dat ik gebruikte, kwam uit zijn regenput (100% goedkoper dan de Spa Reine, die ik – als appartementsbewoner zonder regenput – voorheen gebruikte). Ik kwam tot de slotsom, dat het enige verschil gelegen kon zijn in de lichtsterkte, die de kweekbak ontving. Gilberts kweekinstallatie bevindt zich in een aan zijn huis aangebouwd serretje en krijgt rijkelijk bovenlicht. Had hij zijn kweekbak afgeschermd? Ik wist het niet. Niet dat hij er een geheim van maakt, ik had het hem alleen niet gevraagd. Ik zou het maar eens zonder afscherming proberen. En zie… het lukte! Of het nu echt te danken was aan de grotere lichtsterkte, kan ik natuurlijk niet met volledige zekerheid beweren. Er kunnen nog andere factoren in het spel geweest zijn, zoals de keuze van de kweekpartners, de kuitrijpheid van het wijfje enz., maar ik neig er wel toe het te geloven. In elk geval, mocht het u zoals ik ook niet dadelijk gelukken B. cumingi te kweken, experimenteer dan eens met het licht. Het is beslist geen probleemvis, want ook een derde mede-expeditielid, makker Frans Proost, lukte het zijn meegebrachte vissen tot nakweek te bewegen en… driemaal is scheepsrecht!
Maar terug naar de kweekgegevens, de kweekbak, 40 x 30 x 30 cm groot, werd ingericht met een afzetmat (groene plastic deurmat, dicht bezet met korte, stijve borstels, algemeen te koop), verwarming en een lichte doorluchting. Boven op de afzetmat kwam, als afzetsubstraat, een grote dot Javamos en een met een steentje verzwaard bosje Myriophyllum. Het regenwater (1 DH, pH 6,5) werd op 25° C gebracht. Het kweekkoppel werd ‘s avonds ingezet in de hoop – zoals veelal gebeurt – dat het ‘s anderendaags aan de slag zou gaan. Er ging echter een dag overheen, maar dan ging het er goed op los een volle vier uur lang, van plm. 8 uur tot 12 uur. Met telkens een korte tussenpauze drong het vrouwtje – vaak zeer diep – in de wat uiteengetrokken mosdot door, gevolgd door het mannetje, dat langszij kwam en zijn staart achter de rugvin over de rug van het vrouwtje krulde, waarna uitstoting van de geslachtsprodukten volgde. Elke afzonderlijke afzetting duurde slechts luttele seconden. Toen ‘s middags het wijfje belangstellend het mos begon af te speuren naar eitjes, werd het kweekkoppel uitgeschept.
Vrij zwemmende larve van Barbus cumingi ►
De eitjes met het blote oog vinden tussen het mos was onbegonnen werk. Ik kon er aanvankelijk slechts één vinden. ‘s Namiddags zag ik echter heel wat onbevruchte en daardoor duidelijk zichtbare eitjes, voornamelijk in het mos, minder in de Myriophyllum. Blijkbaar zijn de eitjes dus klevend. De bevruchte eitjes waren glashelder en 0,5 à 1 mm groot. De dag na de afzetting kon ik slechts één larfje, hangend aan de Myriophyllum ontdekken: een doorzichtig bolletje met een staartje. Nog een dag later vond ik er vijf, hangend aan de donkerste zijruit. De dooierzak was al bijna weg. De vierde dag na de afzetting zag ik zwemmende larfjes en werd Artemia gevoerd. Op slag werd duidelijk dat het er heel wat meer dan vijf waren. Door de roze buikjes vol Artemia zag ik ze eensklaps overal tussen het mos zwemmen. Hun lengte bedroeg plm. 5 mm. Negen dagen na de afzetting, bij een lengte van 7 mm, waren staart- en rugvin al aanwezig en op de dertiende dag begon men enige tekening te zien op de rugvin en de staart. Op de negentiende dag was, bij een lengte van 9 mm, de zwarte vlek op de staart compleet zichtbaar met een lichtend, geel vlekje ervoor en erachter. Merkwaardig genoeg was er nogal wat zwartkleuring op plaatsen waar het later weer verdwijnt, nl. de eerste rugvinstralen en op het lichaam vlak achter de aars. Van toen af werden ook Cyclops, microaaltjes en zelfs grindalwormpjes gevoerd en gegeten. De 31ste dag, bij plm. 10-12 mm lengte, was ook de vlek op de voorste lichaamshelft aanwezig en de 40ste dag, bij 20 mm lengte (ze waren ondertussen al verdeeld over enkele bakken), kwam ook de rode kleur van de vinnen naar voor. De licht reflecterende gele vlek achter de zwarte, op de staart, welke bij volwassen dieren verdwenen is, was opvallend en heeft waarschijnlijk een functie in het handhaven van het schoolverband.
Opvallend was de trage groei van de nakweek, wat des te meer duidelijk werd doordat ik 9 dagen na de gelukte afzetting van B. cumingi een legsel verkreeg van Danio devario.
Hoe deze laatste soort de andere glansrijk overtreft in groeisnelheid, mag blijken uit de volgende nota’s op mijn kweekfiches, welke gelijk gedateerd zijn : B. Cumingi plm. 10 – 12 mm (na 31 dagen), D. Devario plm. 20 mm (na 22 dagen), dus ongeveer het dubbele op kortere tijd. Ter vergelijking raadpleegde ik ook nog eens de kweekfiche van Barbus nigrofasciatus, die 10 – 12 mm bereikte in 22 dagen. Nu is Danio devario naar mijn mening een wel zeer snel groeiende vis, maar ook ten opzichte van B. nigrofasciatus was er toen dus al een achterstand van zowat 9 dagen om dezelfde lengte te bereiken. Tot 2 à 2,5 cm ging het echter nog vrij goed vooruit, nadien zakte het groeitempo nog meer af. Nu na ruim een jaar is hun lengte nog steeds minder dan die van hun ouders, namelijk 3 – 4 cm tegenover 5 – 5,5 cm voor de ouders.
◄ Jonge Barbus cumingi in de kweekbak. Bij sommige exemplaren is de gouden kleur op het lichaam achter het oog en voor de eerste donkere band en aan weerzijden van de zwarte band voor de staartwortel al goed te zien.
Aan voldoende levend opfokvoer heeft het de dieren nochtans niet ontbroken. Ook Gilbert Maebe – een ware fanaat op het gebied van het verschaffen van levend voer – ondervond hetzelfde. Ik verkeer wat dit betreft dus in goed gezelschap. Reden waarom ik denk, dat deze trage groei karakteristiek is voor de soort. Nu meen ik, dat het trage groeitempo mogelijk wel eens een aanpassing zou kunnen zijn aan het tijdelijk verblijf in kleinere waterhoeveelheden, zoals de genoemde plassen, rijstvelden en kleine beken met minder voedsel. Ook voor deze soort zou er volgens Kortmulder gevaar schuilen in de voortschrijdende ontbossing, daar deze leidt tot snellere waterafvoer, met als gevolg méér overstromingen, maar dan van te korte duur om de ei- en larvenontwikkeling toe te laten.
Bij het vergelijken van de kweekfiches van B. cumingi en B. nigrofasciatus vielen mij enkele punten van overeenkomst op, die de jongen van beide soorten vertonen als ze zowat 8 à 9 mm lang zijn – ik heb namelijk de gewoonte schetsjes te maken van de ontwikkeling. Zo bezitten ze beide een lichtende, gele vlek op de staart, voorafgegaan door een zwarte en is er bij beide zwart op te merken aan de eerste rugvinstralen. Ook zien we bij beide een zwart vlekje achter de aars.
Bijna volgroeide Barbus cumingi in de uitzwemmer. ►
Hoe groot het kweekresultaat nu eigenlijk was, kan ik niet zeggen, aangezien ik nooit een totale telling heb gedaan, maar een 300-tal lijkt mij een redelijk accurate schatting. Productief genoeg dus, maar voor commercieel denkende kwekers is de soort nogal oneconomisch in de opfok tot verkoopbare grootte. Dit is echter voor de echte liefhebbers een reden te meer om door eigen kweek de soort in omloop te houden, want ondanks hun trage groei zijn het, zelfs vanaf geringe grootte, mooi getekende en smaakvol met kleur bedachte visjes.
Categorieën:
Vissen
Tags:
zoetwater
Auteurs:
Harry Voet
Fotografie:
Harry Voet
